CPTPP sekat kerajaan baharu daripada pelaksanaan dasar yang lindungi kebajikan awam

oleh Gabungan Kedaulatan Negara

Gabungan Kedaulatan Negara, platform pertubuhan masyarakat sivil, ahli ekonomi dan kumpulan buruh, ingin menjawab kenyataan Persekutuan Pekilang-pekilang Malaysia (FMM) bertarikh 29 November 2022 dan Konsortium Syarikat Pertengahan Malaysia (MCMTC) bertarikh 4 Disember 2022 berkaitan Perjanjian Komprehensif dan Progresif bagi Perkongsian Trans-Pasifik (CPTPP).

Pertama, kami ingin menekankan bahawa tidak menjadi pihak yang menyertai CPTPP tidak bermakna ia akan “memudaratkan ekonomi” seperti yang dikatakan oleh FMM atau Malaysia “berundur keluar daripada pasaran global” seperti yang didakwa oleh MCMTC. Ini bermakna hubungan ekonomi semasa Malaysia dengan negara lain melalui pelbagai perjanjian Pertubuhan Perdagangan Dunia dan pelbagai perjanjian perdagangan dan pelaburan dua hala dan serantau terus terpakai. Bahagian pasaran eksport dan pelaburan asing ke Malaysia sehingga kini adalah hasil daripada pelbagai dasar dan insentif yang tiada kaitan dengan perjanjian jenis CPTPP. Terdapat banyak kajian termasuk daripada Bank Dunia dan kerajaan Amerika Syarikat (AS) yang mengaitkan Pelaburan Langsung Asing (FDI) dengan sumber asli dan sumber manusia, infrastruktur dan kestabilan politik negara sebagai faktor utama.

Kedua, CPTPP pada asasnya adalah mengenai liberalisasi ekonomi untuk syarikat multinasional dan firma kewangan. Akarnya ialah Perkongsian Trans-Pasifik (TPP) pimpinan Amerika Syarikat yang diterajui Presiden Barack Obama dan ditandatangani pada tahun 2015. Selepas Pentadbiran Trump keluar daripada TPP, baki 11 negara memutuskan untuk meneruskannya dan mereka bersetuju untuk menggantung sementara 22 daripada lebih 1000 peruntukan dalam TPP dan menamakannya semula sebagai CPTPP untuk ditandatangani pada bulan Mac 2018.

TPP/CPTPP sangat mengganggu kedaulatan negara dan penggubalan dasar mengenai isu bukan perdagangan, termasuk dalam pelaburan, perolehan kerajaan, syarikat berkaitan kerajaan dan tindakan afirmatif bagi Bumiputera. Pembaharuan sememangnya diperlukan dalam banyak dasar, institusi dan amalan negara kita, dan kami akan menyokong komitmen Kerajaan Perpaduan untuk pembaharuan dan membina semula ekonomi kita. Walau bagaimanapun, instrumen yang mengikat secara sah seperti CPTPP yang bertujuan untuk meliberalisasikan ekonomi negara dan meningkatkan hak korporat asing bukanlah alat untuk itu seperti yang didakwa oleh sesetengah pihak. Malah, CPTPP akan memberi kesan sebaliknya.

Ini kerana kurang daripada satu pertiga daripada 30 bab dan hampir 2000 muka surat CPTPP berurusan secara langsung dengan perdagangan barangan. Sebahagian besar perjanjian itu menyasarkan akses pasaran untuk syarikat asing ke dalam perolehan kerajaan Malaysia, menetapkan sekatan ke atas perusahaan milik kerajaan dan meletakkan syarat pada kawalan modal dalam situasi krisis kewangan. Beberapa bab seperti perkhidmatan dan pelaburan juga memberi kesan kepada dasar, undang-undang dan peraturan kerajaan negeri dan tempatan yang perlu diubah untuk mematuhi CPTPP.

Ya, terdapat pengecualian, had dan beberapa perlindungan yang telah dirundingkan tetapi ini sangat tidak mencukupi dan diperoleh daripada 11 negara perundingan yang lain pada akhir tahun 2015 apabila TPP asal dimuktamadkan. Hari ini, pada tahun 2022, kita hidup dalam dunia yang amat berbeza, dengan pandemik COVID-19, perang di Ukraine, kemelesetan yang akan berlaku dan Amerika Syarikat yang beralih arah untuk melancarkan pusingan baharu dasar perindustrian domestik mereka untuk “America First” dan paksi mereka kembali ke rantau Asia-Pasifik dalam persaingan dengan China. Masa yang lebih bergelora akan datang, dan Malaysia tidak sepatutnya terikat untuk mengambil langkah berani yang diperlukan segera.

Kenyataan FMM dan MCMTC adalah merujuk kepada analisis kos dan manfaat (CBA) yang diterbitkan oleh Kementerian Perdagangan Antarabangsa dan Industri (MITI) pada 25 Julai 2022. Mari kita lihat ciri-ciri penting CBA itu yang menjadi asas bagi MITI untuk membuat kesimpulan bahawa manfaat CPTPP mengatasi kosnya dan langkah untuk meratifikasi perjanjian ini pada 29 September 2022, beberapa hari sebelum Parlimen dibubarkan.

Terma rujukan daripada MITI untuk CBA tertumpu kepada 12 sektor pembuatan serta sektor pembinaan dan perkhidmatan. Ia tidak termasuk potensi kesan ekonomi CPTPP terhadap pengguna. CBA juga tidak menangani kepentingan strategik negara seperti dalam bidang kebajikan dan keselamatan sosial.

Apakah metodologi CBA? Model Computable General Equilibrium (CGE) digunakan dalam mensimulasikan ekonomi Malaysia bagi tempoh tahun 2021 hingga 2030 untuk menilai potensi kesan CPTPP terhadap Malaysia. Model ini adalah model simulasi dan dikritik secara meluas kerana membuat andaian yang tidak menggambarkan dunia sebenar.

Kajian CBA itu sendiri dengan jelas menyatakan pada halaman 57 bahawa “Secara takrifan, sesuatu model ialah pemudahan dunia sebenar. Oleh itu, model CGE ini mempunyai beberapa batasan” dan “mengandungi andaian atau ciri yang mungkin tidak sepenuhnya mewakili ciri dunia sebenar”.

Pada muka surat 15, ia mengatakan bahawa “Model CGE mensimulasikan ekonomi Malaysia di bawah pelbagai senario CPTPP, bersyarat pada perkembangan ekonomi global dan domestik yang lain serta trend tingkah laku antara sektor dan antara institusi yang kekal tidak berubah sepanjang tempoh simulasi” (penekanan ditambah). Bagaimana rakyat Malaysia boleh menerima andaian ini apabila dunia telah beralih dengan begitu drastik sejak TPP pada tahun 2015 malah sejak CPTPP ditandatangani pada bulan Mac 2018?

CBA juga dijalankan dengan data terhad selain data tarif barangan. Pada muka surat 57 laporan kajian itu, kita melihat: “Model CGE dikekang oleh ketersediaan data… Oleh itu, anggaran untuk parameter pemodelan lain adalah berdasarkan kajian literatur, teori dan pada tahap tertentu, gerak hati” (penekanan ditambah).

Langkah-langkah bukan tarif atau NTM (contohnya keperluan kesihatan dan keselamatan untuk import makanan, pensijilan halal), ditonjolkan sebagai sukar untuk diukur, dan oleh itu CBA menganggap bahawa semua negara CPTPP akan mengurangkan ini sebanyak 50%, yang pada hakikatnya mungkin sangat berbeza memandangkan negara maju sering menggunakan NTM untuk menyekat import dari negara sedang membangun atas sebab perlindungan domestik mereka.

Di mana jumlah sebenar tersedia untuk tarif yang Malaysia bersetuju untuk mengurangkan kepada sifar bagi semua produk di bawah CPTPP, CBA sebenarnya mendapati bahawa menjelang tahun 2030 dengan pelaksanaan CPTPP, import tambahan ke Malaysia akan melebihi eksport tambahan dari negara CPTPP yang lain. Negara seperti Jepun, Vietnam dan Kanada menyimpan tarif untuk produk sensitif mereka dan tidak komited untuk mengurangkan 100% produk mereka kepada tarif sifar.

Peningkatan import tanpa tarif ke Malaysia akan menggantikan pengeluar dan pekerjaan domestik, dan CBA mengakui bahawa Persatuan Keluli Malaysia menganggarkan kerugian dalam bahagian pasaran daripada CPTPP dan akan terdapat peningkatan persaingan untuk syarikat peralatan jentera, minyak dan gas Malaysia. Ini hanyalah sebahagian daripadanya.

Oleh sebab itu, sementara kesimpulan tajuk pada muka surat 22 CBA menonjolkan “Imbangan perdagangan diunjurkan menjadi USD53.5 bilion pada tahun 2030, dan kekal dalam lebihan pada 8.5% daripada KDNK pada tahun 2030”, realitinya adalah dalam 2 jadual di muka surat itu yang menunjukkan import melebihi eksport, dan kejatuhan dalam lebihan perdagangan berbanding Malaysia TIDAK meratifikasi CPTPP (dari 8.9% kepada 8.5%). Jadual yang sama menunjukkan bahawa jika China dan UK menyertai CPTPP, lebihan perdagangan Malaysia akan jatuh lebih banyak kepada 7.8% daripada KDNK kerana kita akan mengimport lebih banyak daripada kedua-dua negara itu berbanding yang kita boleh eksport.

Kenyataan FMM merujuk kepada pelabur asing yang tidak dapat membuat tuntutan Penyelesaian Pertikaian Antara Pelabur dan Negara (ISDS) kerana melanggar kontrak pelaburan dengan Kerajaan atau kebenaran pelaburan. Ini telah digantung buat sementara waktu bagi semua negara CPTPP sebagai sebahagian daripada 22 peruntukan yang digantung. Walau bagaimanapun, FMM gagal untuk mengatakan bahawa alasan yang paling biasa digunakan untuk tuntutan ISDS adalah di dalam Bahagian A bab pelaburan CPTPP yang masih terpakai. Malah, tuntutan ISDS berkaitan kontrak/kebenaran pelaburan adalah didapati kurang daripada 6% daripada pelanggaran perjanjian pelaburan antarabangsa. 94% lagi pelanggaran menurut tribunal ISDS adalah mengenai hak pelabur substantif seperti yang terdapat dalam Bahagian A bab pelaburan CPTPP.

CBA MITI juga meremehkan tuntutan ISDS yang boleh dibuat yang mengancam bukan sahaja penggubalan dasar kerajaan tetapi menghina badan kehakiman kerana ISDS memintas mahkamah negara apabila pelabur mempunyai rungutan. Lebih buruk lagi, CPTPP meningkatkan perlindungan pelabur melebihi apa yang dibenarkan oleh mana-mana undang-undang. Takrifan “pelaburan” dan apa yang dilindungi di bawah CPTPP juga sangat luas dan melangkaui pra-CPTPP Malaysia.

Kami menyenaraikan beberapa contoh ancaman baharu dalam bab pelaburan.

Terdapat keperluan “layanan yang adil dan saksama (FET)” dan ini telah ditafsirkan oleh beberapa tribunal pelaburan yang berurusan dengan perjanjian lain sebagai halangan terhadap undang-undang dan peraturan, iaitu tiada undang-undang atau peraturan baharu dan tiada

Perubahan terhadapnya jika ini merugikan pelabur asing. Tafsiran ini telah dijelaskan oleh Persidangan Perdagangan dan Pembangunan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (UNCTAD) sebagai “hampir mustahil untuk dicapai” kerana semua kerajaan membuat dasar baharu, atau kerana kerajaan perlu melaksanakan peraturan baharu atau mengubahnya sebagai tindak balas terhadap krisis luaran baharu seperti pandemik atau krisis kewangan atau perubahan iklim.

Tiada pengecualian boleh disenaraikan dalam peruntukan FET CPTPP. Menurut UNCTAD, daripada 284 kes obligasi jenis CPTPP yang diketahui, terdapat 139 kes yang didakwa melanggar FET. Walaupun bukan setiap kes berjaya, ancaman itu boleh menyebabkan kerajaan tidak mengambil tindakan yang perlu. Dan apabila pelabur berjaya, kosnya amat besar bagi sesebuah negara. Terdapat 15 kes ISDS yang diketahui dengan anugerah lebih daripada USD1 bilion setiap satu dengan kadar faedah yang boleh dikompaun setiap bulan, untuk jenis kes ISDS ini yang belum digantung dalam CPTPP.

Kami ambil perhatian bahawa CBA MITI menyatakan pada muka surat 36 bahawa “Kerajaan mungkin perlu menyediakan dan memperuntukkan sumber untuk bertindak balas terhadap kemungkinan tuntutan ISDS”.

CPTPP mempunyai peruntukan perampasan yang memerlukan pampasan pada nilai pasaran ditambah dengan kadar faedah bagi tindakan kerajaan yang mengurangkan keuntungan pelabur dari negara CPTPP lain. Firma undang-undang antarabangsa seperti Hogan Lovells dan Reed Smith telah menasihati pelabur bahawa perampasan dan FET boleh digunakan untuk mencabar langkah COVID-19 seperti kawalan harga, larangan eksport dan kawalan pergerakan (PKP). CBA menyatakan bahawa hanya terdapat satu kes yang berkaitan dengan langkah COVID-19, tetapi sejak MITI menerbitkan kajian itu, tiga lagi kes dilaporkan dengan Chile diancam dengan tuntutan manakala Peru membatalkan langkah COVID-19 untuk mengelakkan tuntutan ISDS.

CPTPP menghalang Malaysia daripada mengehadkan ekuiti asing atau memerlukan pelabur menggunakan input tempatan, memindahkan teknologi (pada harga berpatutan) atau melantik rakyat Malaysia sebagai pengurus/pengarah kanan kecuali dalam sektor yang disenaraikan dalam Lampiran CPTPP Malaysia. Walau bagaimanapun, malah dalam sektor di mana Malaysia mempunyai pengecualian dalam Lampirannya, sebarang had ke atas ekuiti asing masih boleh berjaya dicabar di bawah FET dan perampasan. Ini berlaku kepada kerajaan Afrika Selatan pasca apartheid apabila ia mensyaratkan pelabur asing untuk menjual 26% saham mereka kepada orang kulit hitam Afrika Selatan dan ia telah disaman di bawah ISDS sebanyak USD375 juta supaya ia diselesaikan dengan membatalkan syarat ini.

Terdapat pengecualian kesihatan umum dan moral awam dalam CPTPP yang diambil daripada bahasa WTO, tetapi jika ini berjaya dipertahankan pun (dalam WTO, 2 daripada 48 kes telah berjaya), pelabur asing masih boleh menuntut bagi kehilangan keuntungan termasuk keuntungan masa depan di bawah FET.

Kerajaan AS, Australia, New Zealand dan Chile kini menentang ISDS, dan selepas keputusan Kabinet yang mengarahkan Malaysia untuk tidak memasukkan ISDS dalam Perkongsian Ekonomi Komprehensif Serantau (RCEP), ia telah dikeluarkan, namun ia masih berkuatkuasa bagi Bahagian A bab pelaburan CPTPP.

Kami hanya mengetengahkan beberapa masalah asas CPTPP dan berdasarkan analisis terperinci kami sendiri, mengenai peruntukan CPTPP dan komitmen dan jaminan Malaysia di mana kami amat bimbang. Lebih-lebih lagi, analisis diperlukan untuk setiap peringkat kerajaan – persekutuan, negeri dan tempatan – untuk benar-benar memahami implikasi penuh kerana CPTPP terpakai kepada semua.

Liberalisasi sepihak (unilateral) oleh sesebuah negara boleh dikaji semula dan dibatalkan jika perlu, tetapi apabila ia dilakukan di bawah perjanjian pelbagai hala (multilateral) dan serantau yang mengikat secara sah, autonomi ini dikurangkan secara drastik malah boleh dihapuskan. CPTPP membawa Malaysia daripada mempunyai kebebasan untuk mengubah haluan apabila sesuatu dasar itu salah atau memerlukan pengukuhan, kepada kedudukan di mana perubahan yang baik untuk negara tetapi memberi kesan kepada keuntungan pelabur asing boleh mencetuskan tuntutan pampasan yang besar.

Inilah masanya untuk menjaga kedaulatan negara dan ruang dasar kita, bukan mengurangkannya. Rakyat Malaysia tidak boleh menerima analisis kos dan manfaat yang tidak menyeluruh dan telus. Kami tidak boleh menerima jaminan bahawa masih ada ruang dasar sedangkan apa yang diperlukan sekarang, lebih daripada sebelumnya, adalah ruang dasar maksimum.

Memandangkan kerajaan baharu kini sudah wujud, adalah penting baginya untuk melihat semula CPTPP dan implikasinya dan ratifikasi tidak sepatutnya tergesa-gesa sebelum pembubaran Parlimen dan seterusnya oleh kerajaan.

Oleh yang demikian,

1. Terdapat keperluan untuk Perdana Menteri dan Menteri-menterinya memahami sepenuhnya implikasi;
2. Terdapat keperluan untuk mengambil kira perubahan keadaan di dunia luar termasuk kemelesetan yang akan berlaku yang tidak diambil kira oleh CBA, adalah wajar dan betul bagi kerajaan semasa untuk tidak terikat dengan tangan mereka dalam membuat dasar demi kepentingan awam dan kebajikan rakyat, dan oleh sebab itu menarik diri daripada CPTPP dengan segera.

CPTPP membenarkan mana-mana kerajaan untuk menarik diri pada bila-bila masa dengan memberi notis 6 bulan. Oleh itu, adalah dalam hak di sisi undang-undang kerajaan baharu untuk melakukan perkara yang betul iaitu, untuk menarik balik ratifikasi dan menilai semula implikasi CPTPP berdasarkan keadaan semasa dan antarabangsa.

Oleh sebab itu, kami mengulangi gesaan kami kepada Kerajaan untuk menarik diri daripada CPTPP dan menjalankan penilaian awam yang benar-benar menyeluruh.